Floor van Rosse is associate professor geneesmiddelen onderwijs en clusterleider Toetsing Erasmusarts 2030 bij het Erasmus MC. Ze is toetsfan en, na diverse MicroLabs, een CLI-fellowship en het behalen van haar SKO en SKE-kwalificatie, een bekend gezicht in de Risbo-gangen. Ze vertelt over het nieuwe geneeskunde curriculum van het ErasmusMC, waarin programmatisch toetsen een belangrijk onderdeel is. Het ErasmusMC werkte nauw samen met verschillende trainers en adviseurs van Risbo om de onderwijsstaf klaar te stomen voor een nieuwe manier van ontwikkelen, waarderen en evalueren.
Een goede zaak
“Toetsing heeft me vanaf het begin gegrepen,” vertelt Floor. “Ik word heel blij als ik goede voorbeelden tegenkom, waarvan ik denk: ja, hiermee tonen we écht goed aan dat – in mijn vakgebied - studenten goed gaan voorschrijven als dokters. Maar er zijn ook genoeg situaties waarbij het gewoon nog beter kan.” Grijnzend voegt ze toe: “Ik vind het dus ook leuk om toetsvragen na te kijken, terwijl genoeg collega’s dat als pure corvee beschouwen. Dat maakt mij misschien een vreemde eend in de bijt. Ik vind toetsen echt een belangrijk onderdeel van het onderwijs, en het zou er ook veel minder los van moeten staan. Daarom vind ik programmatisch toetsen zo interessant, en een goede zaak.”
EA2030
ErasmusArts2030 is een nieuw curriculum, dat werkt volgens het gedachtegoed van programmatisch toetsen. Een hele klus: want het ging om het herontwerp van drie volledige bachelor-jaren. Floor blikt terug: “We zijn in september 2024 gestart en inmiddels goed op weg. We merken nu dat sommige processen nog beter kunnen, dus die zijn we aan het verfijnen. Het is behoorlijk pionieren, en zoeken naar wat werkt en haalbaar is: het liefst willen we iedereen het beste maatwerk geven, maar dat is een uitdaging gezien de grote aantallen studenten én een curriculum met grote kenniscomponenten.”
Leren van anderen
Er zijn nog maar weinig (geneeskunde)bachelors in Nederland die volledig met programmatisch toetsen werken. “Natuurlijk maken we waar mogelijk gebruik van de inzichten uit onze eigen master, die al langer op deze manier toetst. De master is wel wat anders van opzet, en kent veel werkplekbeoordelingen in de coschappen, die de bachelor niet heeft. We hebben veel gehad aan onze contacten met Maastricht University en Universiteit Utrecht, bijvoorbeeld vanwege hun bachelor Zorg, Gezondheid en Samenleving, die ook op deze manier werkt.” Floor vertelt over het bijzondere contact met professor Anna Ryan van de Universiteit van Melbourne: "Zij hebben een programmatisch toets-programma in hun bachelor geneeskunde, inclusief een studentendashboard. Dat wilden wij ook graag. Het contact met Anna gaf ons echt het vertrouwen dat het haalbaar was.” Daarnaast hebben ze veel aan de contacten in het landelijke leernetwerk programmatisch toetsen. “Het implementeren van programmatisch toetsen vraagt een nieuwe manier van denken, en dan is het fijn om ervaringen uit te wisselen en te leren van anderen. Bovendien is het zonde van je tijd om het wiel opnieuw uit te vinden als anderen dat al gedaan hebben.”
Paradigma-shift
“De overstap naar programmatisch toetsen is niet alleen een curriculumwijziging - het is echt een paradigma-shift, zowel voor docenten als studenten. Docenten moeten leren vertrouwen op programmatisch toetsen en het houvast van cijfers loslaten, ook al waren die cijfers misschien niet zo veelzeggend. En studenten moeten ook wennen: zij komen van de middelbare school, waar alles draait om cijfers. Zij vragen: ‘Wat moet ik halen om te slagen?’ Maar halen en slagen zijn eigenlijk geen woorden meer in dit curriculum.”
“Het gedachtegoed achter programmatisch toetsen landt niet in een keer, dat kost tijd. Docentprofessionalisering en -begeleiding is dus key. Als je dat niet doet, krijg je niks voor elkaar. We hebben daar vol op ingezet, en Risbo heeft ons daarin goed begeleid. Maar ook het komende jaar moeten we daar nog volop aandacht aan besteden.”
Studentendashboard
“We zijn erg blij met ons studentendashboard. Het is strikt gezien geen portfolio, maar wel een heel mooie plek waar alle feedback samenkomt: het geeft studenten overzicht en helpt hen bij hun ontwikkeling. Ze maken zelf reflectieverslagen en een ontwikkelplan, en uploaden die in Osiris. Het dashboard is ook gekoppeld aan Ans, wat de processen sterker maakt. “Het is leuk om te zien hoe het casusgestuurd-onderwijs nu functioneert en welke feedback we van studenten krijgen. Ze voelen zich meer gezien, hebben beter inzicht in hun leerproces en praten makkelijk over hun studie met hun vip-coach.”
Besliscommissie
“Ik ben vooral trots op onze goed getrainde besliscommissie, inmiddels onder leiding van Iris de Graaf. De rol van Risbo is heel groot geweest in het trainen en begeleiden van alle docenten, maar zeker ook bij het opzetten van deze commissie. Dat is echt een pionierstraject geweest, waarbij Marit van Nieuwenhuys en Riekje de Jong heel intensief hebben samengewerkt. Zij ontwikkelden uitdagende dummie-cassussen om het de besliscommissie tijdens de trainingen en simulatiesessies moeilijk te maken. Die voorbereiding werpt nu zijn vruchten af: er valt nog veel te leren, maar tijdens het eerste beslismoment bleek dat we heel goed op één lijn zaten met onze besluiten.” Los van de inhoudelijke bijdrage zat de meerwaarde van Risbo ook in hun onafhankelijkheid: Het is fijn om bij zo’n langdurige transitie te werken met deskundige mensen van buitenaf, die niet worden meegezogen in de dagelijkse praktijk.”
Toekomstperspectief
“Ik zou het geweldig vinden als we in de toekomst afscheid kunnen nemen van het bindend studieadvies. En ik heb veel zin in het verder ontwikkelen van ons dashboard, waarvoor ik samen met Suzanne Peeters een Senior Comenius fellowship heb binnengehaald! Er is nog zoveel mogelijk: Denk aan functionaliteiten als gerichte adviezen, overzichtelijke samenvattingen van feedback op deelcompetenties, gepersonaliseerde communicatie en sterkere visualisaties. Technologie, en met name AI, kan daar echt een rol in spelen. Die potentie benutten we nog lang niet optimaal, maar dat is precies waar ik de toekomst zie.”
Tekst: Hanna van Impelen-Emmering
