“Ik heb altijd veel getekend, van jongs af aan. Mijn ouders hielden veel van tekenen, en ik zat op de Vrije School, dus daar mocht ik ook veel tekenen. Ik tekende altijd om iets moois te maken, niet om iets uit te leggen. Pas in mijn werk voor Risbo ben ik mijn tekenvaardigheden ook didactisch gaan inzetten.”
Emma de Goeje is onderwijsadviseur en trainer bij Risbo. Ze is BKO-coördinator en trainer, en geeft bijvoorbeeld verschillende MicroLabs. Vanwege haar grafische vaardigheden maakt ze ook onderdeel uit van het designteam van Risbo.
“Het was niet zo dat ik daarop was aangenomen hoor, helemaal niet. Maar het feit dat ik dit tijdens mijn werk heb geleerd in te zetten is wel typerend voor Risbo: er is veel ruimte om je te ontwikkelen en om te kijken hoe je een privéhobby kunt combineren met werk.” Dat is voor een aantal van ons op het gebied van vormgeving, voor anderen in het ontwikkelen van hun eigen materiaal, of het kunnen optreden als trainingsacteur bijvoorbeeld.”
Blikje cola
Tijdens haar studie psychologie werd Emma zich beter bewust van de kracht van beeld. “Beeld is zo bepalend, en helpt je ook bij het leren. Ik heb bepaalde concepten heel goed onthouden door het beeld dat erbij werd gebruikt. Terwijl ik de teksten zelf echt niet meer kan oproepen! Zo zie ik bijvoorbeeld nog heel duidelijk het blikje cola voor me, dat werd gebruikt om het principe van wederkerigheid uit te leggen.”
"Beeld is echt ondersteunend aan het verhaal en helpt het met het overbrengen van een concept, een abstractie.”
Lesobservaties
Emma coacht regelmatig docenten, onder meer door het doen van lesobservaties. “We zien nog steeds veel powerpointslides met heel veel tekst. Nu is het niet verboden om tekst op je slide te hebben, maar die moet wel supergoed getimed worden naast je verbale verhaal. Dat laatste gebeurt echter vaak niet goed, waardoor de cognitieve last van de studenten veel te zwaar wordt. Docenten roepen nog wel eens: ja maar mijn studenten willen dit, die hebben de slides met tekst nodig om mee te oefenen! Áls je dat op die manier wilt faciliteren, dan moet je het in twee fasen doen: gebruik tijdens je college alleen slides met beeld, ondersteunend aan je verhaal, en geef pas na afloop een samenvattingsslide.”
Hoe het óók kan viel recent weer eens op tijdens de observatie van een natuurkundeles: “Daar weet ik zelf dus echt helemaal niks van,” lacht Emma. “Er werd iets uitgelegd over een magnetisch veld rondom een stroomdraad – materie waar ik weinig van snap. Maar door de plaatjes die de docent erbij gebruikte, kon ik me er toch iets bij voorstellen. Dat was hem met woorden alleen nooit gelukt. Op die manier is beeld echt ondersteunend aan het verhaal, en helpt het met het overbrengen van een concept, een abstractie.”
Lelijke tekening
“Ik merk dat mijn stijl van tekenen door de jaren wat is veranderd. Ik gebruik minder details, weet nu beter dat less is more. Details zijn leuk, maar je hebt ze niet nodig om iets te begrijpen. Sterker nog, ze kosten tijd, en kunnen ook afleiden. Wat ik ook heb geleerd is hoe je kleur kunt inzetten en een betekenis kunt geven, als een code. Dat deed ik altijd wel op gevoel, maar nu bewuster en gerichter en daar wordt mijn werk beter van.
Ik heb veel bewondering voor Willemien Brand, waar ik ook een opleiding bij heb gevolgd. Zij geeft trainingen in zakelijk tekenen, waarbij je met een snelle tekening iets kunt aantonen, dat je meteen live gebruikt. Zo doelmatig tekenen vind ik zelf moeilijk, want ik houd nog steeds van mooie tekeningen. Het is niet erg om een lelijke tekening te maken, als ie maar effectief is.”
Abstracte kost
Emma benadrukt hoe belangrijk het bij onderwijskundig tekenen is om het concept dat je wilt overbrengen eerst goed te beheersen. “En je moet ook heel goed weten welk punt je precies wilt maken. Verbaal kan je nog alle kanten op gaan, maar grafisch moet je veel scherper zijn, anders werkt het niet. Dat vind ik gaaf.” Opdrachten die aanvankelijk erg droog zijn vindt ze het leukst, zoals een inauguratie: “Dat is vaak abstracte kost, maar moet toch aan een lekenpubliek verteld worden. Ik ga dan eerst uitgebreid met de opdrachtgever in gesprek, op zoek naar een metafoor die tot de verbeelding spreekt. Want zonder metafoor kan ik ook niks tekenen! Dat proces en die zoektocht, naar de beste manier om mensen te helpen te begrijpen, is heel leuk.”
Dit is een koe
“Door het voorlezen aan mijn twee kinderen (1 en 3) ben ik me opnieuw bewust van hoe we leren leren: op basis van beeld. Dit is een plaatje van een koe, en zo klinkt een koe. We gebruiken de hele tijd plaatjes om dingen te begrijpen, van jongs af aan. Waarom passen we dat principe dan nog zo weinig toe op de universiteit?
Wat het designteam van Risbo onderscheidt van anderen is dat wij onderwijs begrijpen. Wij kijken echt naar hoe plaatjes iets toevoegen aan het leerproces van studenten. En dat kunnen we, omdat we weten wat goed onderwijs is, en waar dat aan moet voldoen. Die combinatie van onderwijskundig begrip en grafisch talent, is gewoon heel sterk én uniek.”
"Risbo's combinatie van onderwijskundig begrip en grafisch talent is gewoon heel sterk én uniek.”
- Meer informatie
Wil je meer weten over het designteam van Risbo en wat zij voor je kunnen betekenen? Neem dan eens een kijkje op de speciale webpagina die we daarvoor hebben ingericht.
- Gerelateerde links
- Lees deze lovende recensie van Emma's werk
